Hoogsensitief Kind op School – 6 Tips

In dit artikel vind je 6 manieren om een hoogsensitief kind op school te helpen.

 Ongeveer 50% van de hooggevoelige kinderen ervaart wel eens uitdagingen of problemen op school.

En dat is niet zo raar want school is een uitdagende plek voor een hoogsensitief kind.

• Veel prikkels waar kinderen last van hebben of die later (thuis) tot uitbarsting leiden
• Moeite met veel geluiden en drukke klassen
• Concentratie problemen
• Faalangst, perfectionisme of onzekerheid
• Een leraar die je kind net niet goed begrijpt
• Uitdagingen in sociale situaties
• Enzovoorts

Een fijne school en een begripvolle docent dragen heel veel bij aan een fijne schooltijd voor je kind. 

Maar er zijn ook veel dingen die je als ouder kunt doen om je hooggevoelige kind te helpen op school.

Hier zijn 6 tips voor een hoogsensitief kind op school:

1. Geef zo veel mogelijk structuur

Op zich is dit een bekend advies. Want veel kinderen doen het goed op vaste structuur.

De wereld is soms overweldigend voor kinderen. Zo veel nieuwe ervaringen. En als je dan een hoogsensitief kind bent en alles heel intens voelt en beleeft, dan geldt dat natuurlijk nog meer.

Vaste structuur in het dagelijkse leven helpen daarom goed. Bijvoorbeeld voorspelbare rituelen in de ochtend voor school of voor het slapen gaan.

Vaak vinden jongere sensitieve kinderen het fijn om overzicht te hebben. Wat gaat er allemaal gebeuren deze dag.

Daarvoor kun je een planbord maken. Als je creatief bent kunt je met een white board en kleine foto’s op magneten zelf aan de slag. Maar je kunt ze ook kant en klaar kopen als je even googled.

Deze dag is school.
Dan komt die oppas / overblijf / papa / mama / etc.
Dan eten. Spelen. Tandenpoetsen. Slapen.
Etc

School is een drukke plek met veel kinderen en overgangen. Daarom is dat voor veel hoogsensitieve kinderen snel verwarrend of overprikkelend.

De meeste scholen hebben wel een vrij vaste structuur. Sommigen hebben zelfs een planbord in de klas.

Soms staat een docent open voor een kleine aanpassing die het voor jouw kind makkelijker maakt

Mijn zoon heeft bijvoorbeeld destijds in de kleuterklas een eigen vaste kapstok-plekje gekregen naast de klas. Want dat maakt de drukke overgang van binnenkomen / weggaan al een stukje makkelijker voor hem.

Op drukke momenten kon hij altijd een beetje ‘bevriezen’ – staren en stil staan. Met een vast plekje voor zijn jas hoefde hij op die momenten niet ook nog te gaan zoeken naar een lege kapstop.

Het helpt ook om een hoogsensitief kind op school als het druk is een kleine taak te geven. Want dat geeft ze ook houvast en structuur.

Iets uitdelen, de tijd bijhouden voor juf, iets ophalen…

Een kleine, simpele taak waar een kind op kan focussen als de omgeving druk is.

Als jouw gevoelige kind overgangen soms lastig vindt dan kan bijvoorbeeld de juf of meester een hand geven als je naar gym loopt die structuur geven.

Soms zijn kleine aanpassingen in wat meer structuur al enorm behulpzaam voor een hoogsenstief kind op school. Vooral op drukke momenten en tijdens overgangen.

2. Laat weten wat er van je kind verwacht wordt

Vraag of de docent op tijd wil aankondigen dat er veranderingen zijn in het schema. Bijvoorbeeld door een verjaardag viering, sinterklaas of andere bijzondere gebeurtenissen. Zodat je kind zich daarop voor kan bereiden.

Veel hsp kinderen vinden het fijn als ze weten wat er van hen verwacht wordt. Vooral op drukke momenten met veel prikkels of gebeurtenissen die niet zo vaak voorkomen.

Dus als er een keer zo’n bijzondere gebeurtenis is, is het niet alleen fijn als de docent dat op tijd laat weten maar ook dat hij/zij er even bij vertelt wat er van een kind verwacht wordt.

Bijvoorbeeld: “Dan gaan we allemaal naar de gymzaal. Daar staan al stoeltjes klaar en dan kun je zelf eentje uitzoeken om op te zitten.”

Of: “Straks komt Sinterklaas. Dan gaan we allemaal zingen. Jij mag daar gaan staan en als het even te veel wordt mag je ook hier komen.”

In het algemeen is het goed om te onthouden dat veel dingen die voor ons logisch zijn en waar we nauwelijks over nadenken, voor een hooggevoelig kind soms best overweldigend en complex kunnen zijn.

Het helpt een hoogsensitief kind op school enorm als je ze hier en daar wat extra houvast kunt geven.

Met structuur en door duidelijk en concreet te zijn over wat er gaat gebeuren en wat er precies van je kind verwacht wordt. In kleine, duidelijke stapjes.

En als je een fijne school hebt dan zou je dat ook zo kunnen uitleggen en kan een docent allicht zelf ook meedenken en helpen daarbij.

3. Connectie opladen

Connectie voelen is de belangrijkste emotionele behoefte van kinderen. Ik noem dat vaak het ‘aandachtsbalkje’ (net als in het computerspel ‘The Sims’). En dat balkje moet je regelmatig opladen.

Een kind wat zich verbonden voelt, voelt zich veilig en gezien. Het geeft kinderen het gevoel dat ze belangrijk zijn en erbij horen.

Elk kind heeft behoefte aan connectie, aan echte kwaliteitsaandacht. Maar voor een hoogsensitief kind is die behoefte nog groter.

Als een gevoelig kind overprikkeld is, dan kan het ook niet goed connectie voelen. En op school raken kinderen sneller overprikkeld. Daarom is de behoefte aan aandacht en connectie groter.

Maak er daarom een gewoonte van om heel regelmatig de connectie met je kind op te laden door even echt met je volle aandacht bij je kind te zijn.

Laad het aandachtsbalkje regelmatig op

Haal een keer diep adem voor je praat met je kind. Zorg dat je zelf rustig en echt aanwezig bent.

Maak oogcontact.
Geef een echte goeie knuffel met connectie.
Luister naar je kind.

Kruip even een paar minuten bij je kind in bed voor het opstaan.

Of maak nog even een tijd voor een kleine, leuke samenactiviteit voor je kind de deur uit gaat. 

Stukje lezen, TikTok dansje, Moppen vertellen, kort spelletje, liedje zingen…

Iets wat jouw kind leuk vind. Want die paar minuten maken een enorm verschil in hoe je kind zich voelt. 

Je gevoelige kind heeft niet 24/7 je aandacht nodig. Maar hoe vaker je het aandachtsbalkje even bewust oplaad – vooral voor en na schooltijd, hoe beter je kind zich voelt. Ook op school.

   

4. Ruimte voor autonomie

Invloed voelen op je eigen leven, is een hele sterke emotionele behoefte van kinderen (en nog iets meer als je kind een sterke wil heeft).

Dat is het tweede A-balkje: Autonomie. En die behoefte moet je ook regelmatig opladen.

Kinderen hebben in het algemeen niet veel invloed op hun school leven. Ze moeten van alles omdat mama, papa, juf of meester het zegt.

Eten, slapen, leren – als volwassenen zeggen dat het daar tijd voor is.

Dat is logisch en hoort bij kind zijn. Maar het is wel belangrijk dat je op andere momenten wat meer ruimte maakt voor de belangrijke, emotionele behoefte aan autonomie.

Het is belangrijk dat je je hoogsensitieve kind zo veel mogelijk positieve invloed geeft, waar dat kan.

Kinderen die te weinig positieve invloed voelen op hun leven, gaan op een negatieve manier invloed proberen uit te oefenen: niet meewerken, op je knopjes drukken, in de weerstand. 

Meer autonomie en positieve invloed

Een manier om positieve invloed te geven aan je hooggevoelige kind, is bijvoorbeeld door je kind zelf kleine keuzes te laten maken.

• Welke kleding aan
• welke route fietsen
• groene of blauwe beker
• wat we gaan eten vandaag
• wat je het komende uur wilt doen
• welk spelletje spelen
• olie of zeep in bad
• hoe zullen we deze huisregel aanpakken
• welke huisklusjes ga je deze week doen.
• Etc.

Zo veel en zo vaak mogelijk.
Zolang het maar een echte keuze is.

Dus alleen een keuze geven in een situatie waar dat voor jou acceptabel is, en dan ook de keuze van je kind volgen.

Genoeg autonomie voelen thuis, helpt een hoogsensitief kind op school omgaan met minder autonomie.

En je past dat natuurlijk aan op de leeftijd.

Hoe jonger het kind, hoe kleiner de keuze. Een wat ouder kind kun je bijvoorbeeld een keer in de week laten kiezen wat jullie gaan eten. Bij een jonger kind kun je die keuze kleiner maken door alleen 2 of 3 opties te geven.

Kiest je kind niet of maakt je kind er een spelletje van, dan kun jij kiezen:

“Ok, jij hebt niet gekozen dus vandaag kies ik! Morgen mag jij weer.”

En dan volg je vervolgens ook op met jouw keuze.

Zo voorkom je dat het een invloed-zoekend spelletje of ‘power strijd’ wordt. Daardoor leert je kind heel snel dat het op die manier geen negatieve invloed krijgt bij jou en het de volgende keer wel graag zelf wil kiezen.

5. Prikkel-tips voor op school

In hoeverre school hier aan mee wil merken is verschillend. Ik hoor veel verschillende verhalen van ouders. Bijvoorbeeld van horror scholen met schreeuwende docenten tot scholen die klinken als een paradijs.

Maar, er zijn veel scholen waar ze hier en daar wat extra ruimte geven aan individuele behoeftes van kinderen.

Dus hier zijn wat tips die je zou kunnen proberen:

• Je kunt bijvoorbeeld een noise-canceling koptelefoon proberen in de klas. Sommige scholen hebben die zelf.
  
  
• Een rustig hoekje waar en kind zich even terug kan trekken met een boekje als het even te veel is.
  
  
• Of even buiten 3 rondjes rennen als een kind echt even moet bewegen.

Probeer ook te ontdekken welke dingen voor jouw hoogsensitieve kind lastig zijn op school.

Zijn het de drukke geluiden, de overgangen, de pauzes, het stilzitten, de gymles en de drukke kleedkamer, een specifiek gedrag van de docent?

Het duurt soms even om dat te ontdekken en veel – vooral jongere – kinderen kunnen dat nog moeilijk zelf benoemen. Of ze zijn zich er gewoon niet zo bewust van.

Het helpt als je kunt ontdekken waar de grootste uitdaging zit

Mijn zoontje kon soms helemaal overstuur uit school komen in groep 4.

En uiteindelijk kwam ik er achter dat dat was omdat de meester stemverheffing had gebruikt (wat voor veel hooggevoelige kinderen een enorme trigger kan zijn).

Mijn zoontje zei dan soms iets als:
“Meester is boos op mij. Hij haat mij. Ik weet het zeker!”

Terwijl ik het juist een super lieve meester vond! Die heel erg openstond om mee te kijken en te helpen. Dus het duurde even voordat ik deze doorhad.

Voor sommige kinderen werkt even flink streng toespreken allicht heel goed. En bij sommige kinderen komt dat nauwelijks binnen. Ik snap ook heel goed dat je soms een enorme klas kakelende kinderen even stil wilt krijgen 😉

Onze meester vond het geen probleem om bij mijn zoon een rustige toon te gebruiken – en ontdekte vervolgens dat dat ook nog eens 10x effectiever werkte bij hem.

Als je, eventueel met de docent, kunt ontdekken welke situaties het meeste spanning geven bij jouw gevoelige kind dan kun je daar allicht kleine oplossingen voor vinden voor op school.

6. Help je hoogsensitieve kind met loslaten, tot rust komen & gronden na school

In de gratis Masterclass Hoogsensitief Kind hebben we het uitgebreid gehad over uitdagingen die een hoogsensitief kind heeft op school en in de klas. Daarom is het voor deze hooggevoelige kinderen zo belangrijk is om regelmatig te gronden.

Om een goede verbinding te hebben en houden, met je lichaam en je gevoel.

Van prikkels, onrust en van veel werken met je hoofd raak je vaak een beetje de verbinding met je lichaam en gevoel kwijt.

Dat geeft op zich niks. Dat heb ik ook als ik een lang artikel zit te schrijven.

Maar het is wel super belangrijk dat je regelmatig echt weer even helemaal terugkomt bij jezelf en ontspant.

Voor een hsp kind is dat niet altijd even makkelijk…

Ze voelen intens – dus teruggaan naar je gevoel is niet altijd fijn.

Of ze worden juist druk en meer naar buitengericht als ze zich moe of gespannen voelen.

En al die prikkels, geluiden en gevoelens van de dag die komen diep binnen, en zijn voor een gevoelig kind soms lastig om weer los te laten.

En dat merk je bijvoorbeeld in emotionele buien: heftige uitbarstingen waarbij alles er opeens uitkomt, of bijvoorbeeld juist heel hangerig en huilerig, of angstig worden.

Moeilijk in slaap kunnen vallen komt ook veel voor – onrust, piekeren, gewoon niet in slaap kunnen vallen…

Want slapen lukt veel beter als je goed gegrond bent en rust in je lichaam hebt.

Kortom heel veel goede redenen om je kind te helpen zichzelf tot rust te brengen, gronden, en loslaten.

Maak er een gewoonte van!

Als je er een gewoonte van maakt om af en toe even een keer goed adem te halen en even terug te komen bij jezelf, bijvoorbeeld, dan wordt dat ook echt een gewoonte.

Je lichaam, je hoofd en binnenwereld wennen eraan en reageren steeds sneller. Het wordt een automatisme.

Belangrijke emotionele vaardigheden zijn net als spieren. Je kunt die vaardigheden trainen en dan worden ze steeds sterker, gaan makkelijker en meer automatisch.

Ik merk dat bij mijn zoontje erg goed. Ooit als hij overstuur was kon het een eeuwigheid duren voordat hij tot rust kwam. In het begin vond hij het ook heel lastig, als niet onmogelijk om zichzelf dan tot rust te brengen.

Dat kostte echt even wat tijd en oefening. Maar nu zie ik hem vaak zelf een paar keer bewust adem halen of een andere tool gebruiken en zichzelf vrij snel weer tot rust brengen.

En vaak lijkt het alsof hij er helemaal niet bewust aan denkt of mee bezig is. Het is echt een soort gewoonte geworden.

Het is een vaardigheid die je traint, net als spieren. Als je af en toe je spieren traint, dan zijn ze altijd sterker – ook op de dagen dat je er helemaal niet bij nadenkt. Ook op school.

Dus voor een hoogsensitief kind op school is het super handig om zulke belangrijke emotionele vaardigheden te leren en te oefenen.