Als je een hoogsensitieve peuter of kleuter hebt, dan merkte je misschien al op jonge leeftijd dat jouw kind gevoeliger leek te zijn, of anders reageerde dan anderen kinderen.
Misschien twijfel je een beetje of je kind echt hoogsensitief is. Maar vaak merk je op die jonge leeftijd al wel verschillen:
- Deze kinderen lijken extra gevoelig te zijn voor geluid en voor de omgeving.
- Soms voor kriebel-kleding, of de ‘verkeerde’ sokken of schoenen.
- Ze kunnen zelf intense reacties en gevoelens hebben.
- Hebben gemiddeld wat vaker uitdagingen met eten, inslapen of zindelijk worden.
- Ze kunnen enorme heftige uitbarstingen krijgen na een drukke dag.
- Of juist extra hangerig, emotioneel en angstig.
- En daar twee dagen later nog van slag van zijn…
Gelukkig kun je – juist op deze leeftijd – als ouder daar veel bij helpen!
Het voordeel van deze leeftijd is dat jij als ouder nog de grootste invloed bent in het leven van je hoogsensitieve peuter of kleuter.
Straks met meer school, dan vriendjes, klasgenoten, sport / hobby’s… Verschuiven de verschillende invloeden in het leven van je kind steeds meer.
In veel situaties heb jij straks geen of weinig controle meer. Juf bepaalt hoe het gaat op school bijvoorbeeld.
Bovendien zijn jonge kinderen ook vanuit zichzelf nog heel erg gericht op jou.
Kinderen leren op die leeftijd het meest van nadoen. Het hele ontwikkelingssysteem van jonge kinderen is gericht op jou volgen en nadoen!
Dus dit zijn gouden jaren om jouw invloed te gebruiken om alvast een goede basis op te bouwen bij je hoogsensitieve peuter of kleuter! Alles wat je je kind nu al mee kan geven maakt het straks alleen maar makkelijker, voor je kind én voor jezelf.
Dit zijn de 3 belangrijkste tips om je hoogsensitieve peuters of kleuter te helpen:
1. Aandacht & Autonomie
De grootste en meest belangrijke emotionele behoeftes van je hoogsensitieve peuter of kleuter zijn aandacht en autonomie.
Ik noem ze de ‘AA-balkjes.’
Een beetje zoals het batterij balkje van je telefoon. En je wilt deze AA balkjes dagelijks goed opladen.
Dit zijn sterke en onbewuste behoeftes die elk kind heeft, en als de AA-balkjes niet genoeg opgeladen zijn dan gaat je kind linksom of rechtsom die behoeftes alsnog proberen te voldoen.
Meestal op manieren die wij vervelend vinden.
Als de AA-balkjes niet genoeg opgeladen zijn
Als je kind niet genoeg echte connectie voelt, zich niet verbonden voelt, te weinig echte positieve aandacht krijgt, dan gaat het op negatieve manieren om aandacht vragen.
Dat zie je dat bijvoorbeeld terug in:
- Je continu onderbreken als je in gesprek bent – negatieve aandacht
- Met opzet ondeugend doen en grenzen uittesten – negatieve aandacht
- In bed je de hele tijd terug roepen voor nog 1 slokje water of nog 1 knuffel – negatieve aandacht
Te weinig autonomie, te weinig invloed voelen merk je het snelst door weerstand.
Kinderen willen het gevoel hebben dat ze invloed hebben op hun leven. Hoogsensitieve peuters, pubers en kinderen met een sterke wil hebben die behoefte nog meer. Maar het geldt voor alle kinderen.
Als ze te weinig positieve invloed voelen, dan gaan ze op negatieve manieren proberen om invloed te voelen.
Hoogsensitieve peuters en kleuters kunnen bijvoorbeeld heel goed invloed voelen door lekker niet mee te werken. Lekker nee te zeggen en de andere kant op rennen.
Negatieve invloed is ook invloed over jouw gevoelens.. als jouw kind zo op jouw knopjes kan drukken zodat jij je geduld verliest.. dan is dat een behoorlijke dosis invloed, op jou!
Dus als je kind, ongeacht de leeftijd, je steeds uitdaagt, brutaal doet, op je knopjes drukt… dan laat je kind zien dat het te weinig positieve invloed voelt in zijn of haar leven.
Hoeveel aandacht is genoeg aandacht voor een hoogsensitieve peuter of kleuter?
Bij aandacht gaat het om kwaliteitsaandacht. Met jonge kinderen ben je heel vaak samen. Maar hoe vaak geef je ook echt je volledige aandacht aan je kind?
Aandacht gaat niet alleen om samen zijn, maar echt je volledige aandacht helemaal aan je kind geven zonder afleiding of in je hoofd bezig zijn met het boodschappenlijstje.
Als je elke dag een speciaal oplaadmomentje hebt met je kind, 10 minuten, 1 op 1, waarin je er echt helemaal bent met je volledige aandacht voor je kind, dan heb je al een goed begin.
En daarnaast kun je korte momenten invoegen waar je jezelf eraan herinnert om echt even te stoppen met alles en volledig te focussen op je kind. Jullie bedtijd-ritueel, andere zorgtaken, bij het opstaan of na school of crèche.
Hoe jonger je kind en hoe langer het jou niet gezien heeft, hoe meer behoefte je kind heeft aan oplaadtijd. Zodat je kind zich verbonden en veilig kan voelen. Zodat je kind voelt dat het belangrijk is en erbij hoort.
Voor ons als ouders is dat heel logisch: Natuurlijk hoort je kind erbij! Natuurlijk is je kind belangrijk! Maar hoogsensitieve peuters en kleuters hebben die aandacht-oplaad-momentjes nodig om dat ook echt dagelijks te voelen.
Hoe geef je hoogsensitieve peuter of kleuter meer autonomie?
Autonomie gaat over invloed voelen. Ik heb invloed! Ik kan het zelf! Ik heb iets bij te dragen!
Autonomie is ook hoe kinderen zelfvertrouwen krijgen. En hoe ze vaardigheden ontwikkelen.
En als ze niet genoeg autonomie voelen, niet genoeg positieve invloed krijgen, dan gaan ze dus op negatieve manieren proberen om invloed te voelen.
Er zijn 3 manieren om je kind meer autonomie te laten voelen:
Zelfstandigheid vergroten, je kind laten bijdragen in huis of jou helpen en kleine keuzes.
Je geeft je kind meer autonomie – op voor jou acceptabele manieren en momenten – door je kind zo veel mogelijk kleine keuzes aan te bieden.
Wil je deze broek of die broek?
Wil je de gele of de blauwe beker?
Zal ik eerst naar de wc gaan of wil jij eerst?
Wil je zelf de zeep in bad doen of zal ik het doen?
2. Rust, structuur & voorspelbaarheid
Rust, structuur en voorspelbaarheid zijn voor de hand liggende behoeftes voor hoogsensitieve peuters en kleuters.
Voor gevoelige jonge kinderen kan de wereld enorm overweldigend zijn:
Alles is nieuw
Alles komt binnen
Ze voelen alles diep en intens
Nieuwe ervaringen of plotselinge veranderingen kunnen spannend of stressvol zijn.
Dat hoort er nou eenmaal een beetje bij.
Maar je kunt wel helpen door je kind waar mogelijk zo veel mogelijk rust, structuur en voorspelbaarheid te bieden.
Rust
Genoeg tijd om niets te doen. Veel ruimte in de agenda waar er even niks van je hoogsensitieve peuter of kleuter gevraagd wordt. De TV en schermen uit doen. Lekker de natuur in. Samen knuffelen en boekjes lezen.
Het drukste uurtje bij de supermarkt even overslaan, of boodschappen doen als je kind bij een partner of op school is.
Opletten wanneer spanning begint op te lopen en op tijd naar huis gaan vóórdat de boze, wilde of emotionele bui komt.
Structuur
Vaste rituelen en routines werken ontzettend goed voor hoogsensitieve peuters en kleuters.
Eventueel kun je overwegen om een planbord aan te schaffen of zelf te maken. Vaak hebben ze die ook op kleuterscholen: dan doen we dit, dan zus en dan zo.
Voorspelbaarheid
Planborden werken ook goed voor voorspelbaarheid. Houvast in wat er gaat gebeuren.
Maar voorspelbaarheid is bijvoorbeeld ook zelf duidelijke en consequente grenzen hebben.
Kinderen voelen zich veilig als jij duidelijk, rustig en voorspelbaar bent.
Het lijkt soms wel alsof ze graag hun zin willen, de baas zouden willen zijn, of een uitzondering willen op jouw regels – maar kinderen worden daar niet gelukkig van.
Je hoogsensitieve peuter of kleuter voelt zich veel veiliger, beter en rustiger als jij duidelijk en voorspelbaar bent, en jouw regels en grenzen ook.
Voorspelbaarheid is ook je kind voorbereiden op activiteiten. Zodat je kind weet wat er gaat gebeuren en wat er van je kind verwacht wordt:
“We gaan straks bij oma op visite. Oma is jarig. Wil jij het cadeautje geven of zal ik dat doen? (autonomie)
Er zijn veel mensen aan het kletsen. Je mag kiezen of je met je nichtje wilt spelen of je eigen speelgoed.
Als het te druk is mag je altijd even bij mij komen.”
3. Hulp bij grote gevoelens
Deze leeftijd is ideaal om je kind alvast te helpen omgaan met gevoelens en gezonde emotionele vaardigheden aan te leren!
Maar hoe je dat op een manier die geen weerstand oproept?
Als je te veel uitlegt en ‘preekt’, vooral op de verkeerde momenten, dan krijgt je kind vooral weerstand.
Als je eenmaal in een lastige situatie zit of je hoogsensitieve peuter of kleuter overstuur is, dan is dat niet het moment om iets nieuws te leren. Het brein van je kind kan letterlijk niet goed naar je luisteren of iets leren op zulke momenten!
Dus het is handig om dat op de juiste manier en op de juiste manieren aan te pakken.
Om op rustige momenten te oefenen met hoe je jezelf tot rust kan brengen bijvoorbeeld. Of om zelf ook. te leren herkennen als er te veel spanning is en wat je kind dan zelf kan doen, voordat de bui helemaal doorslaat.
(Als je daar graag hulp bij wilt of niet weet hoe je dat het beste aan kunt pakken: In het FreeHappyKids JUNIOR programma hebben we hier een uitgebreid 5 stappen plan voor. Speciaal voor hoogsensitieve peuters en kleuters)
Een goede eerste stap is om gevoelens te erkennen.
Gevoelens erkennen is eigenlijk heel simpel.
Je benoemt het gevoel, en je accepteert het volledig, precies zoals het is.
“Wow, jij bent boos”
“Ik begrijp dat je angst voelt”
“Het is ok als je je teleurgesteld voelt”
“Het lijkt alsof een beetje verdrietig bent”
Een gevoel erkennen betekent niet dat je er iets mee hoeft te doen!
Het gaat niet over gedrag, het gaat alleen over het gevoel.
Jij hoeft de boosheid of het verdriet niet op te lossen.
Jij hoeft niet nu toch ‘ja’ te zeggen, omdat je kind boos werd toen je ‘nee’ zei.
Je benoemt en accepteert het gevoel gewoon. Je geeft het ruimte. Het mag er zijn.
Door gevoelens te erkennen, ook bij je nog heel jonge kind, leer je je kind dat:
- Gevoelens ok zijn en er gewoon bijhoren
- Dat je ze niet weg hoef te drukken, dat ze er mogen zijn
- Hoe je een gevoel kunt herkennen en zelf kunt benoemen
Dat zijn dingen waar je al heel vroeg mee kunt beginnen, en waar zelfs heel veel volwassenen moeite mee hebben!
Met deze 3 tips kun jij je jonge sensitieve kind helpen om in balans te zijn.
Een keer een heftige uitbarsting of een ‘tamper tantrum’ kun je nooit helemaal voorkomen. Maar als je deze tips gebruikt kun je je hoogsensitieve peuter of kleuter wel zo veel mogelijk helpen en leg je een goede basis voor een gezonde relatie met gevoelens.
Wil je hoogsensitieve peuter of kleuter meer helpen omgaan met grote emoties?
Rust, balans, harmonie en een gezonde relatie met gevoelens voor je kind?
Alle 5 stappen toepassen om je gevoelige kind te leren omgaan met gevoelens en emoties?
Dan is het FreeHapyKids JUNIOR programma allicht iets voor jullie
Speciaal voor sensitieve en/of strong-willed kinderen tot 6 jaar.
Lees hier alles over het FreeHappyKids JUNIOR programma
