8 Praktische Tips voor strong-willed kinderen

In dit artikel Hoogsensitief en strong-willed: 8 praktische tips voor ouders van een hoogsensitief kind met een erg sterke wil die je thuis kunt gebruiken.

Hoogsensitieve kinderen met een sterke wil kunnen een bijzondere uitdaging zijn voor ouders. Maar daar vertel ik je waarschijnlijk niks nieuws 😉

Power struggles, grenzen opzoeken, heftige emoties, wilde buien…

Deze kinderen hebben vaak veel ruimte nodig en een grote behoefte aan autonomie. Maar vaak ook juist een grotere behoefte aan hele duidelijke grenzen en echte rust.

Ze kunnen snel overweldigd raken van te veel prikkels of harde geluiden. Maar ze kunnen zelf ook overweldigend geluid en prikkels veroorzaken 🙂

Het kan soms bijna lijken alsof je kind twee tegeovergetselde kanten heeft. Intens zacht en hart-smeltend lief, maar ook heel opstandig of heftig op andere momenten.

Deze sterke wil kinderen zijn ook heel erg sensitief

Maar soms is het gevoelige stuk lastiger te herkennen…

Niet iedereen snapt dat als jouw kind wild schreeuwend door het huis heen stuitert, dat vaak betekent dat je hele gevoelige kind moe en overprikkeld is. Maar dat tot uiting brengt op een erg temperamentvolle manier 🙂

Ik heb dat zelf vaak meegemaakt met mijn super gevoelige en enorm ‘sterke-wil’ kind. Dat ik op zulke momenten wist: “Oeps, tijd voor rust en bed!” En iemand in mijn omgeving zei: “Nee joh, die is nog lang niet moe. Kijk eens hoeveel energie hij heeft!” …

En waar kinderen die een wat milder temperament hebben zich sneller terugtrekken en emoties als angst of verdriet laten zien als ze overprikkeld zijn. Schieten kinderen met een wat vuriger temperament sneller in een boze reactie.

Beide kinderen zijn overprikkeld, overvraagd, te moe of bang.

Maar de gevoeligheid herken je (en de omgeving) veel sneller in een kind wat onder de tafel kruipt – bij wijze van spreken, dan bij een kind wat in de ankers gaat of enorm boos wordt.

Hoe beter je de specifieke behoeftes en uitdagingen van een hoogsensitief kind met een sterke wil begrijpt, hoe makkelijker je ze kunt begeleiden als ouder.

En als je een aantal van deze tips gaat toepassen zul je merken dat het met de power struggles, heftige emoties en wilde buien best nog wel mee kan vallen 🙂

Hier zijn 8 praktische tips die je kunnen helpen als jouw kind hoogsensitief en strong-willed is:

1. Zorg voor balans en maak ruimte voor avontuur

Balans is niet alleen wanneer je altijd perfect in het midden bent tussen rust en avontuur. Wanneer je de ene keer iets meer rust hebt en de andere keer iets meer avonturen beleeft dan geeft dat ook balans.

Veel strong-willed kinderen lijken ondanks hun gevoeligheid overprikkeling soms juist ook op te zoeken. Of in ieder geval de voor hun interessante activiteiten, die tot overprikkeling kunnen leiden later.

Strong-willed kinderen hebben een grotere behoefte aan nieuwe ervaringen en avontuur. Te veel spanning leidt tot overprikkeling, maar te weinig spanning en uitdaging leidt ook tot onrust. 

Temperamentvolle kinderen hebben echt behoefte aan avontuur, en helpt het ze in balans te zijn als ze ook hun andere kant soms even de ruimte mogen geven. 

2. Geef je strong-willed kind duidelijke grenzen

Duidelijke, heldere grenzen zijn belangrijk voor kinderen, en helemaal voor hoogsensitieve, temperamentvolle kinderen.

Voor sensitieve ouders trouwens ook 😉

Wanneer je veel over je grenzen gaat of laat gaan – en ik weet hoe gemakkelijk dat soms is – raak je zelf ook sneller uit balans en eerder gefrustreerd.

Voor kinderen geven grenzen structuur en voorspelbaarheid. Dat geeft rust.

Nou kunnen strong-willed kinderen alles uit de kast halen om grenzen te testen. Dat kan een teken zijn dat een kind meer behoefte heeft aan autonomie.

Maar het is ook gewoon een gezonde gewoonte van kinderen. Ook al kan dat voor ons behoorlijk lastig zijn als we nog niet geleerd hebben om vol vertrouwen en met liefde duidelijke ‘nee’ te zeggen.

Grenzen testen hoort bij de ontwikkeling tot individu. Dat betekent niet dat kinderen op de lange termijn gelukkiger zijn als ze altijd hun zin krijgen, en ook niet dat dát is wat ze eigenlijk willen.

Vaak is het ook juist een zoeken naar veiligheid:

Waar is de structuur?
Ben jij een veilige, rustige leider?
Ben ik veilig?
Als ik hier een enorme emotionele uitbarsting krijg, ben jij dan de rustige, sterke ouder die mij kan helpen?

Als je grenzen of boze reacties soms lastig vindt, zie tip 8 🙂

3. Waar zeg je ‘Ja’ tegen

Kinderen kunnen om de meest uiteenlopende dingen vragen. Soms is het een jengelend verzoek om nog een ijsje, of nog langer in de speeltuin blijven en op andere momenten is het een enthousiaste vraag of we vandaag op zolder kunnen spelen, of patat gaan eten.

Sensitieve en temperamentvolle kinderen kunnen ontzettend goed aanvoelen hoe ze je kunnen overtuigen en met veel passie vurige betogen houden.

Maar waar zeg je nou ‘Ja’ tegen?

Als je dit soms moeilijk te bepalen vindt, is het volgende misschien een handige manier voor je:

Komt het verzoek met gejengel of huilen?
Dan is het heel vaak een grenzenkwestie. Als je erop gaat letten zul je merken dat dit ook de verzoeken zijn waar je eigenlijk liever ‘nee’ op zou zeggen.

Komt het verzoek met passie en enthousiasme?
Dan is het vaak een oprecht verzoek voor een ervaring waar je kind naar opzoek is. Stralende, grote ogen kijken je verwachtingsvol aan, en ‘Ja’ zeggen tegen dit soort verzoeken voelt goed.

Dit zijn de verzoeken die kinderen doen als ze goed in verbinding zijn met zichzelf en hun eigen passie.

Soms moet je hoofd misschien even wennen aan het ongebruikelijke of nieuwe idee.

Ik vond het zelf bijvoorbeeld een beetje spannend toen mijn driejarige heel graag de komkommer wilde snijden, maar hij deed het uiterst zorgvuldig en veilig met zijn vingers ver van het mes.

Zolang het niet over een grens van jou gaat en veilig genoeg is, is het heel waardevol voor je kind als je hem of haar de ruimte geeft deze nieuwe ervaring te onderzoeken.

Het helpt strong-willed kinderen ook om in balans te blijven als ze hier ruimte voor krijgen.

Dat betekent dus niet dat alles opeens mag. Dat je je kind overal zijn zin in moet geven als het maar enthousiast genoeg is. En al helemaal niet dat je je eigen grenzen en de veiligheid niet respecteert.

Maar luister en observeer welke ervaringen je kind aantrekken.

4. Geef een strong-willed kind veel ‘kleine keuzes’

Kleine keuzes aanbieden werkt erg goed. Het geeft kinderen een gevoel van autonomie. De mogelijkheid om op een positieve manier invloed te hebben op je eigen leven.

Alle kinderen hebben behoefte aan autonomie. Maar strong-willed kinderen hebben dat nog veel sterker.

Houd de keuzes klein en overzichtelijk. Hoe jonger het kind hoe minder opties je aanbied. Bij jonge kinderen is een kleine keuze ‘dit of dat’

“Wil je deze blauwe broek aan of de rode?”
“Ga jij eerst naar de WC of zal ik eerst gaan?”
“Wil je rennend naar huis of lopend?”
“Zullen we zeep of olie in bad doen?”

Als kinderen wat ouder zijn kun je meer opties geven of de vragen open maken:

“Wil je iets mee naar boven nemen voordat we gaan slapen?”
“Wat wil jij graag eten vandaag?”
“Naar welke supermarkt zullen we gaan?”
“Welke van deze huishoudelijke klusjes wil jij deze week doen?”
“Welke kleding wil jij aan, of kopen?”

Bij ons resulteerde dat erin dat mijn zoon als peuter regelmatig met een rode en een groene laars naar de crèche ging. Of dat hij in de zomer soms een rompertje droeg, met daarop zijn stropdas van kerst…

Wat voor jou goed en veilig voelt

‘Pick your battles’ en geef je kind keuzes waar dat voor jou goed voelt en niet over jouw grenzen heen gaat.

Waar jij comfortabel mee bent, is anders dan waar ik comfortabel mee ben. En dat is prima. Maar ik beloof je dat je een veel gelukkiger, en minder opstandig strong-willed kind hebt als genoeg ruimte maakt voor autonomie en eigen keuzes.

Leven bestaat volop uit keuzes maken en op deze manier kan je kind al op jonge leeftijd leren dat het een voorkeur heeft en dat het deze uit mag spreken.

Neem even een moment om naar jullie leven te kijken. Waar kun jij de controle een beetje loslaten? Waar kun je jouw kind kleine, voor jou acceptabele, keuzes laten maken?

Het geeft een enorm gevoel van vrijheid en autonomie, ook al lijken de keuzes klein voor ons.

En dat helpt met het jezelf leren kennen, groeien van zelfvertrouwen en het voorkomen van ’emotionele uitbarstingen’.

Positieve of negatieve invloed voelen

Kinderen met een sterke wil hebben het -nog meer dan anderen-  nodig om invloed te voelen over hun leven.

Dat kan positieve invloed zijn, met kleine keuzes op momenten die jou uitkomen en binnen grenzen die oke zijn voor jou.

Of negatieve invloed door tegen te werken, op knopjes te drukken, drammen – op momenten dat het jou niet zo goed uitkomt 🙂

Als jouw kind niet genoeg positieve invloed voelt, gaat het gegarandeerd negatieve invloed zoeken op andere momenten.

Autonomie is diepe, sterke basisbehoefte. Daar kan je kind niks aan doen. 

Als je dagelijks proactief en op een positieve manier zorgt dat de behoefte van autonomie goed vervuld wordt (met veel kleine keuzes dus), dan hoeft je kind die behoefte niet later op negatieve manieren proberen te vervullen.

5. Ken het stoplicht van je strong-willed kind

Iedereen heeft een ‘innerlijk stoplicht’ wat spanning meet.

Als je groen bent dan ben je ontspannen, rustig, weinig tot geen spanning. Dit zijn voor kinderen goede momenten om te verbinden, gesprekken te voeren, nieuwe dingen te leren. 

Als je gespannen begint te raken dan wordt je stoplicht oranje. Een kind wordt dan wat prikkelbaar of sneller emotioneel. Maar je kunt je kind nog wel bereiken.

‘Oranje’ is een goed moment voor een pauze. Even geen prikkels. Even bewegen, spanning eruit laten. Even echt samen wat doen.

Wanneer er te veel spanning in een lichaam zit wordt het stoplicht rood. We noemen dat in de psychologie de vecht-of-vlucht reactie.

Er is te veel spanning. Het stoplicht van je kind gaat op rood. Het brein gaat in een overlevings-reactie: Vluchten of vechten.

Bij kinderen met een sterke wil is dat sneller ‘vechten’: Ontploffing, heftig boos, aanvallend, naar buiten gericht.

Die buien zijn voor veel ouders van kinderen met een sterke wil een uitdaging.

Oranje leren herkennen

Om te beginnen is het goed om jezelf eraan te herinneren dat dit gedrag geen bewuste keuze is van je kind. Klinkt logisch, maar boosheid kan enorm triggerend zijn voor ouders en wij zijn ook maar mens enzo 😉

Dus een goede stap 1 is om jezelf eraan te herinneren: Mijn kind is rood, overstuur, bang, in paniek en uit dat als boosheid.

Het helpt enorm als je leert herkennen wanneer je kind oranje begint te worden. En wat je dan wel en niet kunt doen op zulke momenten om te helpen.

Want wanneer een kind eenmaal rood is, is er weinig wat je kunt doen, behalve iedereen veilig houden en laten afkoelen.

Op deze momenten werkt wat je ook zegt of probeert, vaak alleen maar averechts. Misschien had je dat al eens gemerkt 😉

Belangrijk dus om te gaan herkennen wanneer je kind rust of iets anders nodig heeft voordat oranje overgaat naar rood.

Helemaal als je kind dat zelf leert te herkennen en weet hoe het zichzelf kan helpen op oranje momenten. 

Dat kan voor elk kind een beetje anders zijn dus dat is iets wat je zelf moet leren herkennen en uitproberen. sommige kinderen komen tot rust van knuffels. Sommige kinderen willen als ze gespannen zijn liever niet aangeraakt worden – omdat dat gewoon te veel extra prikkels zijn op dat moment.

Als je kind soms van groen gelijk naar rood schiet…

Bij temperamentvolle kinderen komt het regelmatig voor dat ze oranje lijken over te slaan. Alles is groen en rustig en dan opeens is er rood en boos.

Als een kind te vaak, te veel spanning voelt, moeite heeft om spanning los te laten of oranje gewoon niet voelt en herkent in zichzelf, dan slaan ze ‘oranje’ vaak over en kunnen ogenschijnlijk vanuit het niks boos worden en van ‘groen’ naar ‘rood’ gaan.

Maar als dat regelmatig gebeurd dan was je kind niet echt groen. Dan was er al spanning in het systeem. Je kind was misschien rustig aan het spelen, maar het stoplicht was al oranje.

Dan is het belangrijk dat het systeem van je kind eerst echt goed tot rust komt.

En dat je je kind vervolgens leert om zijn of haar eigen gevoelens beter te gaan herkennen. Hoe het kan voelen dat spanning oploopt en wat je kind dat zelf kan doen, en oefenen met hoe het zichzelf tot rust kan brengen.

6. Opladen met quality time

Alle kinderen hebben aandacht nodig. Een behoefte om zich verbonden te voelen, gezien, geaccepteerd.

Als je strong-willed kind een fase heeft met veel prikkels, spanning en een kort lontje dan kan dat er wel eens wat bij inschieten…

Terwijl ze het juist dan extra nodig hebben.

Soms denken we dat we veel tijd met ons kind doorbrengen.

Maar ben je er echt, helemaal voor je kind of zijn jullie gewoon in dezelfde ruimte?

Echte quality time die je kind helpt opladen is 100% met je aandacht aanwezig zijn zonder afleiding. Zonder je telefoon in de buurt, zonder dat je in je hoofd het boodschappenlijstje voor later aan het maken bent.

Dat hoeft helemaal niet 24u per dag. 10 minuutjes per dag maakt al een heel groot verschil.

7. Help met gronden, loslaten & tot rust komen

Temperamentvolle kinderen zijn meer geneigd om situaties met veel prikkels op te zoeken. Hun sensitieve lichaampjes moeten dat ook allemaal weer verwerken.

Deze kinderen vinden het vaak lastiger om uit zichzelf tot rust te komen. En zo kunnen spanning en prikkels soms lang blijven hangen, of er in één keer in een ontploffing uitkomen.

Strong-willed kinderen geven niet snel op en zijn minder geneigd om zelf rust te nemen – ook al hebben ze het hard nodig. Vooral als kinderen jong zijn is het handig als je ze daar soms even bij helpt.

Gronden is een perfecte manier om van spanning en prikkels af te komen.

In de masterclass ‘Hoogsensitief Kind’ hebben we het daar uitgebreid over gehad.
=> Als je nieuw bent hier en die nog niet gezien hebt kun je je hier gratis aanmelden

Gelukkig zijn er heel veel leuke manieren om samen dingen te doen die je kind helpen gronden in zijn of haar lichaam en spanning af te voeren:

Samen buiten wandelen – in het bos of aan het strand is helemaal fantastisch,
lekker samen onder de douche, springen, rennen, op de trampoline,
stoeien, dansen of spelen met klei zijn hier voorbeelden van.

Als je kind het leuk vindt zou je ook verschillende sporten aan kunnen bieden om je kind te helpen in balans te blijven.

Lekker veel bewegen en actief doen is bijzonder behulpzaam voor kinderen die temperamentvol zijn en het leuk vinden.

En als een sport te veel prikkels is of niet interessant kun je lekker vaak samen even bewegen. Vijf minuten maakt al een groot verschil.

8. Het is oké om een emotionele reactie te hebben

Heb jij soms moeite met grenzen aangeven? 
Wil je conflicten en boosheid graag vermijden?
Kun je nog wel eens een please-neiging hebben?
Als je kind een vervelend gevoel heeft wil je dat dan graag gelijk oplossen?

Veel gevoelige mensen hebben dat.
Ik had dat zelf nogal extreem 🙂

Wat helpt is jezelf eraan te herinneren dat het oké is als je kind een emotionele reactie heeft. Dat klinkt heel simpel maar het werkt.

Soms geef je toch maar toe of negeer je je eigen grens omdat je geen boze bui wil. Terwijl juist met deze strong-willed kinderen het zo belangrijk is om duidelijk, voorspelbaar en consequent te zijn.

De boze bui is oké. Het is niet fijn of prettig. Maar het is oké als je kind ergens een sterke reactie op heeft.

Het is oké voor je kind om erg teleurgesteld of boos te zijn als je nee zegt.

Voor mij hielp het om dat ook hardop te zeggen.

Iets als:
“Ik snap dat je boos bent. Dat is oké. Dat veranderd mijn antwoord niet. Je mag je daar best even boos of teleurgesteld over voelen. Dat begrijp ik. 

Dat zijn goede reminders voor jezelf, maar geeft je kind ook duidelijkheid.

Dit is een grens.
Ik mag mijn reactie hebben.
Mijn gevoelens zijn ok.
Maar het gaat niet veranderen. 

Gevoelige kinderen met een sterke wil zijn soms gewoon wat extra uitdagend voor ouders. Maar met deze tips wordt het hopelijk al ietsje makkelijker voor jullie.

---