Een hele natuurlijke en begrijpelijke gedachte is dat als je je kind veel prijst en complimentjes geeft, dat je kind daar dan zelfvertrouwen van krijgt:
“Goed gedaan!
Zie wel dat je het kan!
Ik ben zo trots op je!”
En de gedachte hierachter is dat prijzen en complimentjes zelfvertrouwen geven.
Het idee is dat als je je kind maar vaak genoeg vertelt dat het slim is, of getalenteerd, of iets goed kan, dat ze dan ook zo over zichzelf gaan denken.
Maar wat onderzoek heeft aangetoond is dat veel prijzen en complimentjes geven… juist het tegenovergestelde effect heeft!
En eigenlijk is dat best wel logisch.
Bij prijzen en complimentjes ligt de focus op jouw mening, jouw oordeel ergens over. Het gaat vaak over het resultaat. Of over het kind zelf.
In plaats daarvan kun je beter aanmoediging gebruiken.
De focus bij aanmoedigen ligt niet op jouw mening of het resultaat, maar op de activiteit, het proces, en vooral de eigen gevoelens van je kind over zichzelf.
Prijzen is een oordeel ergens over geven.
Aanmoedigen is een kind inspireren om iets in zichzelf te vinden, positieve gevoelens over zichzelf, moed om iets te doen, innerlijke motivatie, eigenwaarde.
Dit is een voorbeeld:
Prijzen is: Wat een mooie tekening!
Dat is een oordeel over het resultaat, de tekening
Aanmoediging zou zijn: Wat heb jij lekker zitten tekenen!
Dat gaat over de activiteit zelf, niet over het resultaat.
Stel dat je kind spontaan geholpen heeft met de was ophangen.
Prijzen zou dan zijn: jij bent zo lief!
Aanmoediging: Wat lief dat je geholpen hebt met de was!
Prijzen gaat vaak over het kind zelf. JIJ bent lief.
Aanmoediging gaat over de activiteit: HELPEN met de was is lief.
Dit lijkt een klein verschil en misschien vraag je je af waarom dit wat uitmaakt…
Prijzen is externe validatie. Het is goedkeuring en bevestiging die van buiten komt, van jou. Niet uit het kind zelf.
Externe validatie voelt ontzettend lekker! – maar je kunt het alleen van anderen krijgen.
Van prijzen worden kinderen meer gefocust op die externe validatie. Meer gefocust op de buitenwereld en op de goedkeuring en bevestiging van anderen. Terwijl zelfvertrouwen en eigenwaarde juist gaat over wat je zelf voelt en denkt over jezelf.
Van prijzen worden kinderen dus meer gefocust op de buitenwereld, en wat ze krijgen: prijs, complimentjes, in plaats van dat ze zelf voelen.
In plaats van iets doen met innerlijke motivatie – omdat het goed voelt, of leuk is, of omdat het fijn voelt om bij te dragen verschuift het langzaam naar externe motivatie.
Kinderen die veel prijs en complimentjes krijgen gaan steeds meer van die externe validatie zoeken. Bij de ouders en bij leraren:
Heb ik het goed gedaan mama???
Ben je trots op mij papa??
Vind je mijn tekening mooi??
Hoe meer je externe validatie geeft – dus prijzen en complimentjes – hoe meer een kind daar gefocust op raakt en steeds meer van wil.
En uiteindelijk gaat dat ten koste van hun zelfvertrouwen. Ze zijn steeds minder gericht op wat ze zelf voelen en denken, en hebben dan steeds meer bevestiging van anderen nodig.
Een kind wat zijn ouders graag wil pleasen en blij wil maken klinkt misschien goed. En wie wil er nou niet dat je ouders trots op je zijn?!
Maar je wil liever niet dat de focus meer is op jou dan op je kind zelf. Dat jou pleasen belangrijker is dan doen wat goed voelt voor jezelf. Dat jouw mening, goedkeuring en bevestiging belangrijker wordt voor je kind, dan die van je kind zelf.
Ontdek 3 strategieën om je gevoelige kind te helpen 💞
Bekijk nu gratis onze masterclass Hoogsensitief Kind
We passen goed op je e-mail en sturen geen spam 😊
Die please-neiging blijft
Als kinderen ouder worden dan blijft die ‘please-neiging’ en het anderen willen blij maken.
Dan blijft die mening van iemand anders belangrijker dan hun eigen mening en gevoel. Wanneer een kind dat bij een ouder heeft, dan ook later bij vriendjes, partners, baas, collega’s…
Als een kind erg afhankelijk wordt van externe validatie – dan kan dat later in de tienerjaren problemen opleveren. Als de druk van leeftijdsgenoten groot is om iets te doen, en ze meedoen omdat ze zo graag die externe validatie willen.
Zou je liever willen dat je kind gemotiveerd wordt door hoe het zelf over iets denkt, wat voor hem of haar zelf goed voelt, of door de mening van anderen? Van dat ene vriendje wat drugs wil proberen, of de romantische partner die misschien al ietsje verder is.
Van externe validatie, prijzen en complimentjes worden kinderen steeds meer afhankelijk van de goedkeuring en bevestiging van anderen.
Gevoelige kinderen zijn gevoeliger voor reacties van anderen, omdat ze alles zo diep voelen. Alles komt veel dieper binnen.
Dus juist bij gevoelige kinderen is het enorm ondersteunend als je ze telkens weer terug kunt brengen naar hun eigen gevoel, hun eigen mening. In plaats van die van jou.
Het is prima en logisch dat je trots bent op je kind!
En als dat er een keer uitfloept is dat ook echt geen ramp. MAAR, het is belangrijker dat je kind trots is op zichzelf.
Want daar hebben ze op de lange termijn veel meer aan.
Als je een kind een compliment geeft dan ben jij de zon die je kind ‘in het zonnetje’ zet. Dat voelt fijn! Maar als jij weg bent is zon ook weg.
Als je in plaats daarvan het innerlijke zelfvertrouwen van je kind kunt vergroten, dan wordt je kind zijn of haar eigen zon. Die straalt van binnenuit.
Prijzen en complimentjes kunnen faalangst en perfectionisme veroorzaken.
Er is veel onderzoek gedaan naar het effect van prijzen.
Dit onderzoek van Carol Dweck vind ik zelf erg interessant:
Bij een groep van 500 kinderen uit wat bij ons groep 6 is werd het effect van prijzen onderzocht. Elke leerling ging kleine opdrachten doen. De opdrachten waren vrij makkelijk zodat elk kind de opdrachtjes goed deed.
Bij de helft van de groep werden ze geprezen als ze het goed deden: wow, jij bent slim! Bij de andere groep werd gebruikt gemaakt van aanmoediging. “jij hebt hard gewerkt”
“Jij bent slim.” Gaat over het kind zelf, dat is prijs.
“Jij hebt hard gewerkt.” Gaat over de inzet, dat is aanmoediging.
Later kregen die kinderen zelf de keus. Een makkelijke opdracht, of een meer uitdagende, moeilijkere opdracht – en er werd bij verteld dat ze er wel veel van konden leren.
Het bleek dat de kinderen die prees kregen later eerder makkelijkere opdrachten uitkozen, omdat ze wilden voorkomen dat ze het fout deden.
Uit de groep die aanmoediging had gekregen bleek 90% van de leerlingen eerder voor meer uitdagende opdrachten te kiezen.
In de conclusie van het onderzoek schreef dokter Dweck:
“Als je een kind prijst dat het slim is, dan leert het kind dat dat belangrijk is. Slim lijken en niet het risico lopen om fouten te maken.”
Prijzen en veel complimentjes geven dragen dus bij aan faalangst en perfectionisme.
Prijzen en complimentjes zijn niet slecht.
Je kunt het zien als snoep: Af en toe is lekker. Maar te veel is ongezond.
Op de korte termijn voelen prijzen en complimentjes goed… maar op de lange termijn loop je het risico dat een kind gefocust wordt externe validatie en bevestiging van anderen nodig heeft om zich goed te voelen over zichzelf.
————————————
Je kind opvoeden met zelfvertrouwen?
In de online cursus Positief Opvoeden voor hoogsensitieve kinderen vind je bewezen strategieën om je kind positief op te voeden.
Die stap-voor-stap het zelfvertrouwen van je kind vergroten.
En, als je begint te merken hoe goed het werkt en je precies weet hoe je elke situatie het beste aan kunt pakken, ook jouw zelfvertrouwen als ouder
Je leert alles wat je moet weten om kinderen vanaf 2 jaar t/m tieners positief, respectvol en harmonieus op te voeden.
In 5 stappen transformeer je je opvoeding, breng je rust en harmonie in huis en voel je je de beste ouder die je kunt zijn.
>> Positief Opvoeden voor hoogsensitieve kinderen
